بیوپسی یا نمونه برداری پروستات، روشی قطعی برای اطمینان از وجود سرطان پروستات و یکی از راه های تشخیص سرطان پروستات می باشد. اگر نتیجه آزمایش PSA بیمار بالای 10 باشد و یا در سونوگرافی رکتال و یا تصاویر MRI شواهدی به نفع ضایعه فضاگیر در پروستات مشاهده شود، اورولوژیست به بیمار بیوپسی پروستات را توصیه می کند. نمونه ای از بافت پروستات زیر میکروسکوپ قرار گرفته و به لحاظ ناهنجاری های سلولی که نشانه سرطان پروستات است، مورد بررسی قرار می گیرند. در صورت وجود سرطان، سرعت پیشرفت سرطان پروستات تعیین می شود و بهترین گزینه درمانی به شما پیشنهاد داده می شود.
بیوپسی پروستات چیست؟
در طی بیوپسی پروستات از یک سوزن برای جمع تهیه تعدادی نمونه از بافت غده پروستات استفاده می شود. سپس بافت تهیه شده برای بررسی سرطان به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود. اگر سرطان تایید شد، بر اساس نتایج بیوپسی نشان می دهد که چقدر تهاجمی است. به عبارت دیگر احتمال گسترش آن در خارج از پروستات معین می شود.
دو نوع بیوپسی پروستات وجود دارد:
- بیوپسی هدایت شده با سونوگرافی از طریق رکتال (TRUS) جایی که در آن سوزن از طریق مقعد وارد بدن می شود.
- بیوپسی Transperineal که در آن سوزن از طریق پوست بین بیضه ها و مقعد وارد بدن می گردد.
در بسیاری از بیمارستان ها ممکن است قبل از انجام بیوپسی، نوع خاصی از تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI ) یا اسکن MRI چند پارامتری (mpMRI) صورت گیرد.
مزایا و معایب انجام بیوپسی پروستات چیست؟
پزشک باید قبل از انجام نمونه برداری با شما در مورد مزایا و معایب انجام بیوپسی صحبت کند. اگر نمونه برداری شما را نگران و مضطرب می کند، قبل از تصمیم گیری در مورد این موضوع با پزشک متخصص خود صحبت کنید.
مزایای انجام بیوپسی در سرطان پروستات
- تنها راهی که شما می توانید بفهمید که مبتلا به سرطان پروستات هستید یا خیر.
- این روش به شما کمک می کند که دریابید که چقدر سرطان تهاجمی است یا به عبارت دیگر احتمال گسترش آن چقدر است.
- تشخیص مراحل اولیه سرطان و چگونگی رشد تومورهای سرطانی را بررسی می کند.
- مانع از پیشرفت سلول های سرطانی به سایر نقاط بدن می شود.
- انجام بیوپسی تأثیر بسیاری در انتخاب بهترین راه درمان بیمار دارد.
معایب انجام بیوپسی در سرطان پروستات
- بیوپسی، نشان می دهد که سرطان در نمونه های گرفته شده وجود دارد اما ممکن است در نمونه های گرفته شده سلول سرطانی وجود نداشته باشد. بعبارتی مثبت بودن سلول های سرطانی در نمونه گرفته شده ارزشمند می باشد ولی منفی بودن آن درصورت بالا بودن PSA و شک بالینی به سرطان پروستات رد کننده نمی باشد.
- بیوپسی دارای عوارض و خطرات جانبی از جمله خطر ابتلا به عفونت های جدی می باشد.
- اگر بیمار از داروهایی برای رقیق شدن خون خود استفاده می کند، باید مدتی مصرف داروها را متوقف کند. زیرا، بعد از انجام نمونه برداری ممکن است فرد تا چند هفته خونریزی داشته باشد.
بیوپسی یا نمونه برداری پروستات به روش TRUS چگونه صورت می گیرد؟
رایج ترین نوع نمونه برداری پروستات بیوپسی TRUS است که پزشک از یک سوزن نازک برای گرفتن نمونه های کوچک از بافت غده پروستات استفاده می کند. در این نمونه برداری بیمار روی تخت دراز کشیده و زانوهای خود را به سمت قفسه سینه جمع می کند. سپس، پزشک پروب سونوگرافی را به ژل مخصوص آغشته کرده و وارد مقعد بیمار می کند. این دستگاه پروستات را اسکن می کند و تصاویر مربوطه را از طریق صفحه نمایشگر در اختیار پزشک قرار می دهد. اگر فرد قبلا MRI انجام داده باشد ، دکتر به کمک آن عمل بیوپسی را انجام می دهد.
پزشک برای کاهش هر گونه درد یا ناراحتی، ناحیه اطراف پروستات را بی حس می کند. این بی حسی به صورت موضعی نیز انجام می شود و بیمار فقط فشار کمی را احساس می کند. پزشک متخصص به وسیله پروب سونوگرافی 12 قطعه کوچک از مناطق مختلف پروستات را نمونه گیری می کند. اما اگر پزشک از تصاویر MRI برای هدایت سوزن بیوپسی کمک بگیرد، ممکن است به نمونه های کمتری احتیاج باشد. مدت زمان انجام نمونه برداری 5 تا 10 دقیقه می باشد.
بیوپسی یا نمونه برداری پروستات به روش transperineal چگونه صورت می گیرد؟
در گذشته، بیمارستان ها در صورتی از این روش برای نمونه برداری استفاده می کردند که بیمار بنا به دلایلی قادر به انجام نمونه برداری TRUS نبود. در روش ترانس پرینئال پزشک سوزن بیوپسی را از طریق پوست ناحیه بین بیضه ها و مقعد ( پرینه ) داخل پروستات می کند. معمولا این نمونه برداری تحت بیهوشی کامل انجام می شود. بنابراین، طی نمونه برداری فرد خواب بوده و هیچ گونه دردی را احساس نمی کند. بیهوشی کامل دارای عوارض جانبی می باشد که متخصص مربوطه برای شما توضیحات کامل را شرح می دهد. امروزه در برخی از بیمارستان ها برای انجام نمونه برداری از بی حسی موضعی که نواحی اطراف پروستات را بی حس می کنند، استفاده می شود. در موارد دیگر هم ممکن است از بی حس کننده نخاعی ( اپیدورال) کمک بگیرند که بیمار از کمر به پایین هیچ گونه حسی نخواهد داشت.
برای انجام بیوپسی transperineal پزشک حدود 20 دقیقه زمان نیاز دارد. اگر برای این نمونه برداری بیمار تحت بیهوشی کامل باشد، باید بی حسی کاملا برطرف شده و همچنین باید فردی شما را تا منزل همراهی کند. پس از نمونه برداری کادر پزشکی از بیمار می خواهند که منتظر بماند و حداقل یک بار ادرار کند تا مشکلی برای دفع فرد ایجاد نشود، زیرا بعد از انجام بیوپسی پروستات متورم می شود.
عوارض جانبی نمونه برداری پروستات چیست؟
درد یا ناراحتی
در برخی از بیماران تا چند روز بعد از انجام نمونه برداری TRUS در ناحیه مقعد خود دچار درد می شوند. برخی دیگر در زیر آلت تناسلی خود یا قسمت زیر شکم درد خفیفی را احساس می کنند. اگر بیمار از بیوپسی ترانس پرینئال برای نمونه گیری استفاده کرده باشد، ممکن است تا چند روز در نواحی که سوزن را وارد کردند، دچار سوزش، کبودی یا درد شود. احساس درد یا ناراحتی در افراد متفاوت می باشد، به گونه ای که برخی این عمل را بسیار دردناک می دانند و برخی دیگر دردهای خفیفی را تجربه می کنند. پزشک برای جلوگیری از درد به بیماران دارویی مانند پاراستامول که مسکن است، تجویز یا توصیه می کند. باید بیمار این نکته را مد نظر داشته باشد که در صورت بر طرف نشدن درد حتما با پزشک خود تماس بگیرد تا راهنمای های لازم صورت بپذیرد.
خونریزی کوتاه مدت
تا دو هفته بعد از انجام نمونه برداری وجود مقدار کمی خون در ادرار یا مدفوع کاملا طبیعی می باشد. گاهی اوقات ممکن است تا دو ماه بعد از بیوپسی پروستات در مایع منی خون مشاهده کنید یا منی به رنگ قرمز یا قهوه ای تیره باشد که جای هیچ گونه نگرانی نیست و پس از مدتی این علائم از بین می رود. اگر بعد از مدت طولانی رنگ منی به حالت اولیه بر نگشت یا علائم جدیدی را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عفونت
برخی از بیماران بعد از نمونه برداری دچار عفونت می شوند که احتمال ابتلا به عفونت از انجام بیوپسی TRUS بیشتر از بیوپسی transperineal است. برای پیشگیری از ایجاد عفونت باید آنتی بیوتیک هایی که دکتر برای شما تجویز می کند، طبق دستور مصرف کنید. البته این به این معنا نیست که با وجود مصرف آنتی بیوتیک ها دچار عفونت نمی شوید.
علائم عفونت ادراری به شرح زیر می باشد:
- تیره بودن رنگ ادرار به همراه بوی بد و ناخوشایند
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- درد در ناحیه تحتانی شکم یا زیر ناف
- نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول
در صورت بروز هر یک از علائم و نشانه های بالا سریعا با پزشک متخصص خود تماس بگیرید و اگر قادر به برقراری تماس با پزشک خود نبودید، حتما به صورت حضوری به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
احتباس ادراری حاد
تعداد اندکی از مردان بعد از انجام بیوپسی پروستات، قادر به دفع ادرار نیستند که به این حالت احتباس ادرار گفته می شود. دلیل بروز این اتفاق این است که بعد از نمونه برداری پروستات دچار تورم شده و ادرار کردن فرد را با مشکل مواجه می کند. پزشک قبل از مرخص شدن بیمار مشکل دفع ادرار را بررسی می کند و در صورتی که فرد قادر به دفع ادرار نباشد باید از سوند در منزل استفاده کند. سوند یک لوله نازک می باشد که برای خارج کردن ادرار از بدن به مثانه بیمار وصل می شود.
مشکلات جنسی
بعد از بیوپسی می توانید رابطه جنسی برقرار کنید، اما تا متوقف شدن خونریزی برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی باید حتما از کاندوم استفاده کنید. تعداد کمی از بیماران پس از نمونه برداری دچار مشکلات نعوظ در آلت تناسلی می شوند که این مشکل در صورتی اتفاق می افتد که در حین بیوپسی عصب کنترل نعوظ آلت آسیب دیده باشد. این مشکل شایع نمی باشد و معمولا بعد از دو ماه رفع می شود. شما می توانید با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید تا نگرانی شما برطرف گردد.
نمونه های بیوپسی زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند تا پزشک از وجود سلول های سرطانی مطمئن شود. پس از انجام آزمایش، نتایج به عنوان گزارش آسیب شناسی در اختیار متخصص مربوطه قرار می گیرد که این نتیجه ها نشان دهنده این است که چند نمونه حاوی سلول های سرطانی هستند یا چه تعداد سلول سرطانی در هر نمونه وجود دارد، می باشد. برای به دست آوردن نتایج بیوپسی دو هفته زمان لازم است. شما می توانید در مورد زمان آماده شدن نتیجه آزمایش از پزشک خود سؤال کنید تا از استرس شما کاسته شود.
اگر جواب نمونه برداری پروستات مثبت شد چه باید کرد؟
اولین چیزی که هر فرد را در این رابطه شوکه می کند که نتیجه آزمایش هایش، سلول های سرطانی را نشان داده باشد و جواب نمونه برداری مثبت باشد. به گونه ای که افراد در این مواقع حتی به درستی توضیحات پزشک را متوجه نمی شوند. شما باید یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود را برای گرفتن نتایج با خود ببرید، زیرا این افراد نقش مهمی در طول درمان شما ایفا می کنند و شما را پشتیبانی خواهند کرد. تمام سؤالاتی که ذهن شما را درگیر می کند روی یک برگه یادداشت کنید تا از پزشک خود بپرسید و همین کار استرس شما را کاهش خواهد داد.
اگر جواب نمونه برداری پروستات منفی شد چه باید کرد؟
پزشک نتایج سایر آزمایشات شما را بررسی می کند تا بتواند در مورد اقدامات بعدی بهترین تصمیم را بگیرد. اگر چنانچه پزشک احتمال دهد که سرطان پروستات دارید اما در نمونه برداری شما، تومورهای سرطانی را مشاهده نکند، در این صورت ممکن است به شما توصیه کند که MRI انجام دهید. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که به طور مرتب باید آزمایش PSA را انجام دهید تا پزشک از تغییراتی که در آینده در غده پروستات شما ایجاد می شود، اطلاع داشته باشد و راهنمایی های لازم را به شما بکند.
بدون دیدگاه