بیماری کولیت زخمی (ulcerative colitis) همان‌طور که از نامش هم پیداست، از جمله اختلالاتی است که سبب التهاب روده بزرگ می‌شود. با توجه به این‌که وظیفه جدا کردن مواد غذایی از مواد هضم نشده و دفع پسماندها بر عهده روده بزرگ است، بنابراین بیماری کولیت زخمی می‌تواند مشکلات متعددی را برای بیمار ایجاد کند. از این رو به شما عزیزان توصیه می‌کنیم که برای کسب اطلاعاتی در مورد بیماری کولیت زخمی و راه‌های مقابله با آن در این مطلب با همراه ما باشید.
کولیت زخمی یعنی چه؟
بیماری کولیت زخمی که تحت عنوان اولسراتیو نیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری مزمن است، که در طولانی مدت روده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولا به شکل التهاب یا زخم روده بزرگ (کولون) و راست روده (رکتوم) بروز پیدا می کند.
بیماری کولیت زخمی معمولا به صورت قطعی قابل درمان نیست. اما در صورتی که به موقع تحت کنترل قرار گیرد، از علائم آن کاسته می‌شود. علائم ناخوشایند ایجاد شده توسط این بیماری می‌تواند منجر به درگیری بخش‌های مختلف بدن و ایجاد بیماری‌هایی مثل پوکی استخوان، آرتریت، بیماری‌های کبدی و … شود.
علائم بیماری کولیت زخمی
این بیماری هم مانند هر بیماری دیگری معمولا با علائم و نشانه‌هایی همراه است. در این میان یکی از علائم مشترکی که تقریبا همه بیماران مبتلا به کولیت زخمی آن را تجربه می‌کنند، احساس درد در قسمت پایین و سمت چپ شکم است.
البته در برخی از این بیماران این درد با خونریزی بخش رکتوم به هنگام اجابت مزاج نیز همراه است. اما ممکن است، برخی از افراد مبتلا به این بیماری در طول زمان بیماری خود به ندرت با خونریزی مواجه شوند.
برخی دیگر از علائم و نشانه‌های بیماری کولیت زخمی که ممکن است، افراد مختلف بر اساس پیشروی بیماری خود با آن مواجه شوند، به شرح زیر است:
- دردهای شدید در ناحیه شکمی که با حرکت روده همراه است.
- احساس نیاز شدید و فوری مدفوع
- احساس دفع ناقص مدفوع
- دفع مقادیری از خون یا مخاط چرکی به همراه مدفوع
- خونریزی از ناحیه مقعد به همراه سوزش
- اجابت مزاج مکرر به صورت مدفوع شل یا اسهال خونی
- درد در مفاصل یا وجود مشکلات پوستی در صورت پیشروی بیماری و درگیری بخش‌های دیگر به جز دستگاه گوارش
- تب
- از دست دادن اشتها و به دنبال آن وزن
- خستگی شدید
- کم خونی
- از دست دادن آب بدن
علل ایجاد کولیت زخمی
علل ایجاد کولیت زخمی در حالت کلی مشخص نیست. اما بسیاری از پزشکان معتقدند که شرایط زندگی کنونی بشر و استرس نقش به سزایی در ایجاد آن دارد. همچنین ترکیبی از عوامل مانند ضعف سیستم ایمنی بدن، بیش فعالی، ژنتیک و … نیز می‌توانند منجر به این بیماری شوند.
- ضعف سیستم ایمنی بدن
ضعف سیستم ایمنی بدن منجر به تحت تاثیر قرار گرفتن بخش‌های مختلف بدن می‌شود. در برخی از افراد این ضعف مستقیما بر روی روده بزرگ تاثیر می‌گذارد و منجر به بیماری کولیت زخمی می‌شود.
- بیش فعالی سیستم ایمنی
در حقیقت در بیش فعالی، سیستم ایمنی به اشتباه تحریک شده و به لایه داخلی روده بزرگ حمله می‌کند. به این ترتیب روده بزرگ و کوچک فرد دچار التهاب می‌شود. این التهاب‌ها ممکن است در طولانی مدت منجر به ایجاد زخم در روده شود.
- ژنتیک
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، که در بسیاری از افراد بیماری کولیت زخمی پیش زمینه ارثی و ژنتیکی دارد. هر چند این عامل ایجاد کننده هنوز توسط منابع علمی ثابت شده نیست. اما در حالت کلی طبق تحقیقات انجام شده در بسیاری از مواقع یکی از اعضای خانواده افراد مبتلا به بیماری کولیت زخمی نیز پیش‌تر دچار این بیماری بوده‌اند.
- عوامل محیطی
در برخی از مواقع شرایط محیطی مختلف از قبیل رژیم غذایی ناسالم و پرچرب و مصرف برخی از داروها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کولیت زخمی را افزایش دهد. داروهای ضد التهابی، داروهای ضد بارداری و آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله اصلی‌ترین داروهای ایجاد کننده این بیماری هستند.
- خود ایمنی
بدن همواره به کمک سیستم ایمنی از خود در برابر عفونت‌ها دفاع می‌کند. اما در برخی از مواقع عارضه‌های خود ایمنی علیه بافت‌های سالم پادتن ترشح کرده و به خودش حمله می‌کند. به این ترتیب در بیماری کولیت زخمی نیز گلبول‌های سفید علیه باکتری‌های مفید روده پادتن ترشح می‌کنند و در دراز مدت منجر به بیماری می‌شوند.
آیا امکان درمان کولیت زخمی وجود دارد؟
بیماری کولیت زخمی از جمله بیماری‌هایی است که درمان قطعی برای آن وجود ندارد. اما به کمک برخی از روش‌ها می‌توان تا حد زیادی از شدت علائم و دردهای آن کاست و بیماری را کنترل کرد.
عمده‌ترین روش درمانی که برای آن تجویز می‌شود، معمولا شامل درمان‌های دارویی و تغییر سبک زندگی و از همه مهم‌تر تغییر رژیم غذایی است. البته در مواردی که درمان دارویی و تغییر رژیم غذایی اثر بخش نباشد، معمولا روش جراحی تجویز می‌شود.
رژیم غذایی افراد مبتلا به این بیماری غالبا باید یک رژیم غذایی پرکالری، کم چرب، کم نمک، بدون لاکتوز، بدون گلوتن و با فیبر پایین باشد.
در صورتی که بیماری کولیت زخمی درمان نشود، چه عوارضی را برای بیمار در پی خواهد داشت؟
بیماری کولیت زخمی هم مانند هر بیماری دیگری باید در اسرع وقت پیگیری و درمان شود. در غیر این صورت عواقب آن ممکن است برای بیمار غیر قابل جبران باشد.
به عنوان نمونه پیشروی بیماری کولیت زخمی و عدم کنترل آن در برخی از افراد منجر به ایجاد سرطان‌های غیر قابل درمان می‌شود. بنابراین بیش‌تر افراد مبتلا به کولیت زخمی درمان نشده، جان خود را از دست می‌دهند.
در سایر موارد کولیت زخمی درمان نشده می‌تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- سوء تغذیه
- تورم در شکم
- ضعف و بی‌اشتهایی شدید
- کم خونی
- افزایش ضربان قلب
- پارگی روده بزرگ
- آرتریت
- مشکلات پوستی
- مشکلات کبدی
- التهاب چشم
- افسردگی
- پوکی استخوان
- و …
کولیت زخمی و بیماری کرون چه رابطه‌ای با هم دارند؟
بیماری کرون و کولیت زخمی علائم مشترک زیادی دارند. از این رو در برخی مواقع ممکن است علائم این دو بیماری با هم اشتباه گرفته شوند. اما روش‌های درمان دارویی و جراحی این دو بیماری یکسان نیست. بنابراین متخصص گوارش معمولا به کمک آزمایش‌های مختلف می‌تواند به صورت قطعی این دو بیماری را از هم تفکیک کند. هر چند ممکن است در مواردی نادر آزمایش‌های اولیه برای تشخیص قطعی بیماری کافی نباشند.
بیمارانی که با کولیت زخمی دست به گریبان هستند، معمولا با احساس دردی در قسمت پایین سمت چپ شکم خود مواجه می‌شوند. این در حالی است که در بیماری کرون معمولا احساس درد در قسمت پایین سمت راست شکم است.
همچنین خونریزی از رکتوم در بیماری کولیت زخمی به دلیل درگیری بافت مخاطی روده در بیش‌تر بیماران مشاهده می‌شود. اما بیماران مبتلا به کرون که زخم‌های عمیقی را در روده خود دارند، کمتر دچار خونریزی می‌شوند.
دکتر عماد انصاری پور؛ متخصص رادیولوژی – سونوگرافی و فلوشیپ فوق تخصصی تصویربرداری مداخله‌ای (اینترونشنال رادیولوژی) از دانشگاه علوم پزشکی مشهد
زمینه فعالیت:
- سونوگرافی های روتین و تخصصی
- رادیوگرافی های روتین و تخصصی
- اقدامات اینترونشن مانند نفروستومی (گذاشتن سوند درون کلیه ) و …
- بیوپسی (نمونه برداری) از پستان و کلیه و کبد و غدد لنفاوی و تیروئید و…
- تخلیه کالکشن (تجمع ترشحات) از داخل شکم و لگن و تعبیه درن
- آنژیوگرافی (بررسی عروق) اندام ها و شکم
آدرس: مشهد احمد آباد، بلوار ابوذر غفاری، نبش ابوذر غفاری ۲۳
شماره تماس: 38448770 –051 داخلی 506
بدون دیدگاه