سونوگرافی فولیکول جزء حیاتی در ارزیابی و زمان بندی لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. سونوگرافی فولیکول اساسا تکنیک ساده ای برای ارزیابی فولیکول های تخمدان در فواصل منظم و ثبت مسیر راه تخمک گذاری است.
در یک سیکل قاعدگی تقریبا 15 تا 20 فولیکول در تخمدان ها در حال رشد هستند ،هر دو تخمدان به رشد فولیکول ها کمک می کند اما در نهایت فقط،در یک تخمدان تخمک گذاری رخ می دهد و اینکه در کدام یک از تخمدان ها صورت گیرد یک انتخاب کاملا اتفاقی است . همچنان که فولیکول ها رشد می کنند به شدت بزرگ شده و درونشان از مایع ترشحی پر می شود . برخی از بانوان در برخی از ماه ها بیش از یک تخمک آزاد می کنند و اگر هر دو تخمک بارور شوند ،منجر به دو قلو های غیر همسان خواهند شد .
فولیکول های تخمدان چیست؟
فولیکول های تخمدان کیسه های کوچک پر از مایعی هستند که در داخل تخمدان زنان یافت می شوند. آنها هورمون هایی ترشح می کنند که بر مراحل چرخه قاعدگی تأثیر می گذارد و زنان با حدود 300000 تا 400000 از آنها بلوغ را آغاز می کنند. هر کدام پتانسیل رهاسازی تخمک برای لقاح را دارند. فولیکول ها و اندازه و وضعیت آنها بخش مهمی از ارزیابی باروری و درمان باروری است
ارزیابی فولیکول ها شامل اسکن اولتراسوند لگن از رحم و تخمدان ها و همچنین آزمایش خون هورمون آنتی مولری است. اسکن اولتراسوند لگن اندازه و تعداد فولیکول های موجود بر روی تخمدان های شما به نام شمارش فولیکول آنترال را ارزیابی می کند. نتایج این اسکن و همچنین آزمایش خون شما به متخصص باروری اجازه می دهد تا باروری و در نتیجه توانایی شما را برای باردار شدن ارزیابی کند.
سونوگرافی فولیکول چیست؟
سونوگرافی واژینال برای اولتراسوند فولیکول استفاده می شود، زیرا این امر به دید بهتر، نسبت به سونوگرافی شکمی کمک می کند. این سونوگرافی بیشتر از چند دقیقه طول نمی کشد و در طی آن یک پروب باریک در واژن قرار داده می شود تا یک تصویر از ناحیه لگن دریافت شود. این تصویر بر روی صفحه مانیتور قابل مشاهده است .
سونوگرافی فولیکول به سونوگرافیست این اجازه را می دهد که همه ساختارهای داخل لگن را مشاهده کند، از جمله تخمدان ها، لوله های رحمی و رحم. این روش به پزشک این اجازه را می دهد که رشد فولیکول ها مورد بررسی قراربگیرد ،همچنین با کمک سونوگرافی فولیکول می توان ضخامت پوشش رحم ،به نام آندومتر بررسی شود .
اولین چیزی که در طی این سونوگرافی بررسی می شود ،تعداد فولیکول هایی است که در حال توسعه هستند. در یک چرخه معمول، بدون کمک داروهای نازایی، یک غده فولیکول و یک تخمک آزاد می شود. با داروهای ناباروری، به ویژه تزریق، فولیکول های بیشتری رشد می کنند.
در صورتی که فولیکول ها به اندازه کافی رشد نکنند، ممکن است دوز افزایش یابد .در برخی موارد، به ویژه با IUI، پزشک با توجه به افزایش خطر ابتلا به حاملگی چندگانه، ممکن است یک چرخه با فولیکول های زیاد را لغو کند.بررسی اندازه فولیکول ها به این امر کمک می کند که چگونه بسیاری از فولیکول ها به تخمک های بالغ تبدیل می شوند
مشاهده یک یا چند کیست تخمدان در طول اولتراسوند، غیر معمول نیست. اینها معمولا کیستهای فولیکولی یا کیستهای کبد لوتئوم هستند. این نوع از کیست ها به طور طبیعی بعد از گذشت یک یا ماه با شروع چرخه قاعدگی از بین می روند.
مزایای سونوگرافی فولیکول
این نوع از سونوگرافی به دلیل نداشتن هیچگونه عوارض و خطر جزء شایع ترین روش های سونوگرافی می باشد که این روزها مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، مناسب ترین روش برای حل مشکل ناباروری و تخمک سازی استفاده از سونوگرافی فولیکول می باشد.
سونوگرافی فولیکول در چه مواردی کاربرد دارد ؟
سونوگرافی فولیکول کاربرد های فراوانی دارد از جمله :
- به منظور تعیین زمان تخمک گذاری در زنان
- می توان با کمک سونوگرافی فولیکول روند رشد فولیکول ها را مورد بررسی قرار داد
- سونوگرافی فولیکول به منظور خارج کردن فولیکول از تخمدان کاربرد دارد
- بررسی سلامت فولیکول ها با کمک سونوگرافی فولیکول انجام می شود
در نتیجه با کمک این سونوگرافی می توان از روند تخمک گذاری زن اطلاعات دقیق به دست آورد. زوجی که دچار ناباروری هستند می توانند با کمک سونوگرافی فولیکول ضخامت و قطر آندومتر را بررسی کنند تا متوجه شوند که فرد قدرت باروری دارد یا خیر .
استفاده از سونوگرافی فولیکول برای درمان ناباروری
همانطور که گفته شده سونوگرافی فولیکول به منظور بررسی اختلالات تخمک گذاری انجام می شود . با بررسی اختلالات مربوط به روند تخمک گذاری و رحم می توان تمام اقدامات درمانی را آغاز کرد . اندازه گیری رشد فولیکول ها را می توان با کمک پارامتر های زیر بررسی کرد از جمله این موارد شامل :
- اندازه گیری میزان تغییرات هورمونی
- بررسی میزان دمای بدن
- اندازه گیری ضخامت رحم که بررسی این مورد به راحتی توسط سونوگرافی قابل بررسی است .
از موارد ذکر شده ،اندازه گیری ضخامت رحم با کمک سونوگرافی از اطمینان بالایی برخورد است و درصد خطا در آن بسیار پایین است این روش تشخیص بدون ایجاد هیچ گونه عوارض و خطری برای بیمار انجام می شود .
بهترین زمان برای سونوگرافی فیولیکول چه موقع است؟
زمان انجام سونوگرافی فولیکول باید با زمان قاعدگی شما و همینطور مشورت پزشک تعیین می شود. عموما زمان تخمک گذاری 14 روز پس از شروع قاعدگی می باشد که نشانه های آن ترشحات شفاف رنگ، سفت شدن سینه ها و همچنین افزایش دمای بدن می باشد.
چگونه ممکن است تخمک در یک فولیکول وجود داشته باشد؟
در یک چرخه قاعدگی طبیعی یک فولیکول حاوی یک تخمک رشد می کند. فولیکول بزرگتر می شود تا زمانی که در زمان تخمک گذاری پاره شود و سپس تخمک آزاد شود. این معمولا حدود 14 روز پس از شروع چرخه قاعدگی شما است.
آیا همه فولیکول ها یک تخمک آزاد می کنند؟
معمولاً بله. در بیشتر موارد فولیکول ها تخمک را آزاد می کنند. با این حال، اینکه تخمک به اندازه کافی بالغ است یا از کیفیت کافی برای لقاح برخوردار است، موضوع دیگری است.
چند فولیکول طبیعی است؟
این به سن، سلامت عمومی و سبک زندگی زن مربوط است. با این حال، فولیکول های بیشتر لزوماً لقاح موفق را تضمین نمی کند. کیفیت تخمک ها کلیدی است و بسیاری از زنان با فولیکول های کمتر همچنان می توانند با IVF به دلیل کیفیت تخمک ها با موفقیت باردار شوند.
در 30 سالگی چند فولیکول باقی مانده است؟
کیفیت و کمیت تخمک زنان تحت تأثیر سن او و همچنین سایر مسائل بهداشتی و سبک زندگی است. تعداد فولیکول‌های تخمدان یک زن با افزایش سن کاهش می‌یابد و کیفیت تخمک‌های او نیز کاهش می‌یابد.
با این حال، پس از سن 35 سالگی، باروری یک زن به طور قابل توجهی کاهش می یابد، و در اوایل تا اواسط دهه چهل، شانس دستیابی به بارداری موفق اندک است.
فولیکول ها چگونه با شانس من برای بچه دار شدن ارتباط دارند؟
در مورد زنان باید دو عامل اصلی در نظر گرفته شود:
- کیفیت تخمک
- تعداد فولیکول
تعداد فولیکول های موجود در تخمدان ها به متخصص باروری در مورد وضعیت باروری شما می گوید. این به این دلیل است که فولیکول ها حاوی تخمک های نابالغ هستند. این تخمک های نابالغ رشد می کنند و تا زمانی که فولیکولی که در آن نگهداری می شوند به اندازه مطلوب برسد رشد می کنند و پس از آن آزاد می شوند (تخمک گذاری). اگر فولیکول‌های زیادی دارید، این پتانسیل را دارید که تخمک‌های بیشتری آزاد کنید و این شانس را دارید که یکی از آن تخمک‌ها به اندازه‌ای سالم باشد که منجر به بارداری موفق شود.
کیفیت تخمک با توجه به سن و همچنین سبک زندگی شما تعیین می شود. با افزایش سن، کیفیت تخمک کاهش می یابد، به ویژه پس از 35 سالگی، و به طور معمول از اواسط دهه 40 بیشتر زنان قادر به بارداری طبیعی نخواهند بود. متأسفانه امکان تست کیفیت تخم مرغ شما وجود ندارد.
چرا در طول IVF برای فولیکول های من اتفاق می افتد؟
در طی IVF، یک دوره دارویی برای تحریک تخمدان‌ها برای تولید تخمک بیشتر به شما داده می‌شود. نظارت بر فولیکول های تخمدان بخشی از فرآیند درمان باروری است. در طول مرحله تحریک، چندین اسکن اولتراسوند لگن خواهید داشت تا ارزیابی کنید که دوز دارو درست است و زمانی که برای جمع آوری تخمک آماده هستید یا خیر. این شامل نظارت بر تعداد و اندازه فولیکول ها در هر تخمدان است.
زمانی که قطر فولیکول‌های شما به حدود 18 تا 20 میلی‌متر رسید، برای جمع‌آوری تخمک آماده می‌شوند. به شما یک تزریق محرک هورمونی داده می شود تا فولیکول های شما را تحریک کند تا تخمک های بالغی که در فولیکول های شما آماده شده اند آزاد شوند. ما مراحل جمع آوری تخمک شما را حدود 36 ساعت پس از تزریق ماشه زمان بندی می کنیم تا به ما اجازه دهیم تخم های شما را در بهترین زمان ممکن جمع آوری کنیم. سپس تخمک های بالغی که جمع آوری می شوند به آزمایشگاه منتقل می شوند تا با اسپرم بارور شوند تا جنین ایجاد شود.
دکتر عماد انصاری پور؛ متخصص رادیولوژی – سونوگرافی و فلوشیپ فوق تخصصی تصویربرداری مداخله‌ای (اینترونشنال رادیولوژی) از دانشگاه علوم پزشکی مشهد
زمینه فعالیت:
- سونوگرافی های روتین و تخصصی
- رادیوگرافی های روتین و تخصصی
- اقدامات اینترونشن مانند نفروستومی (گذاشتن سوند درون کلیه ) و …
- بیوپسی (نمونه برداری) از پستان و کلیه و کبد و غدد لنفاوی و تیروئید و…
- تخلیه کالکشن (تجمع ترشحات) از داخل شکم و لگن و تعبیه درن
- آنژیوگرافی (بررسی عروق) اندام ها و شکم
آدرس: مشهد احمد آباد، بلوار ابوذر غفاری، نبش ابوذر غفاری ۲۳
شماره تماس: 38448770 –051 داخلی 506
بدون دیدگاه